Michał Ambroży Kochanowski, znany również pod heraldycznym mianem herbu Korwin, to postać o niezwykle bogatej historii. Urodził się w 1757 roku w Sandomierzu, a jego życie zakończyło się 18 lutego 1832 roku w Warszawie.
Był nie tylko znaczącym politykiem, ale także uczestnikiem kluczowych wydarzeń w historii Polski. W czasie swojej kariery pełnił wiele ważnych funkcji, w tym posła na Sejm Czteroletni, gdzie odegrał rolę w tworzeniu nowoczesnego państwa polskiego. Jako członek władz insurekcji kościuszkowskiej miał istotny wpływ na ruch niepodległościowy w Polsce.
Kochanowski był również senatorem-kasztelanem oraz senatorem-wojewodą Królestwa Polskiego, co potwierdza jego silną pozycję w strukturach władzy. W 1812 roku objął stanowisko radcy stanu w Radzie Stanu Księstwa Warszawskiego, co zaznacza jego znaczenie w administracji napoleońskiej Polski. Dodatkowo był członkiem Izby Najwyższej Wojennej oraz Administracji Publicznej w 1806 roku.
W 1808 roku pełnił funkcję prezesa Izby Administracji Publicznej departamentu warszawskiego, co stanowiło kolejny krok w jego bogatej karierze publicznej. Od 1778 roku zaszczycał swoją obecnością również dwór królewski jako szambelan Stanisława Augusta, co dodatkowo świadczy o jego wpływach i znaczeniu w ówczesnej Polsce.
Życiorys
W latach 1767–1775 Michał Ambroży Kochanowski kształcił się w Szkole Rycerskiej, instytucji, która miała fundamentalne znaczenie dla przyszłych elit wojskowych i politycznych Rzeczypospolitej. Po I rozbiorze Polski podjął nieudaną próbę zasztyletowania marszałka Sejmu Rozbiorowego, Adama Ponińskiego, co świadczy o jego patriotyzmie oraz determinacji w dążeniu do niepodległości. Jako major inżynierów, brał udział w wytyczaniu nowych granic pomiędzy Rzecząpospolitą a Prusami w latach 1774–1782 oraz granic z Rosją w latach 1780–1785.
W 1786 roku objął stanowisko podwojewody radomskiego. Rok później, w 1788, został posłem na Sejm Czteroletni z województwa sandomierskiego. 29 kwietnia 1791 roku przyjął obywatelstwo miejskie na Ratuszu Miasta Warszawy. Dwa dni później, 2 maja 1791 roku, podpisał asekurację, w której zobowiązał się do wspierania projektu Ustawy Rządowej. Zdecydowany zwolennik Konstytucji 3 maja, był jednym z założycieli Zgromadzenia Przyjaciół Konstytucji Rządowej. W tym samym roku został odznaczony Orderem Świętego Stanisława.
W 1794 roku włączył się w działalność powstania, dołączając do Rady Zastępczej Tymczasowej, gdzie objął posadę w Wydziale Dyplomatycznym. Jako członek Rady Najwyższej Narodowej, był zastępcą radcy oraz przewodniczącym Wydziału Bezpieczeństwa. Odpowiadał za działania Deputacji Indagacyjnej, analizując m.in. dokumenty zdobyte podczas insurekcji warszawskiej w rosyjskiej ambasadzie. Kontrolując Dyrekcję Poczty oraz więzienia warszawskie, trzykrotnie przewodniczył Radzie Najwyższej Narodowej, w tym w kluczowych dniach szturmu Pragi od 29 października do 5 listopada 1794 roku.
Po klęsce insurekcji, nawiązał kontakt z agencją paryską Franciszka Barssa. W 1797 roku został aresztowany przez austriacką policję w Pradze. 29 września 1807 roku Komisja Rządząca powierzyła mu stanowisko prezesa Komisji Żywności. 17 sierpnia 1808 roku, został mianowany radcą stanu z prawem głosu w Radzie Ministrów Księstwa Warszawskiego. W 1809 roku, w czasie austriackiej okupacji Warszawy, ponownie uwięziony.
19 września 1812 roku odznaczony Orderem Orła Białego oraz pełnił tymczasowo stanowisko ministra spraw wewnętrznych, po nagłej śmierci Jana Łuszczewskiego. W styczniu 1813 roku objął odpowiedzialność za zaopatrzenie armii austriackiej. Na życzenie króla Saksonii Fryderyka Augusta I, pozostał w Warszawie pod rosyjską okupacją, gdzie stał się członkiem Komisji Centralnej.
W Królestwie Kongresowym, w 1817 roku, został mianowany senatorem-kasztelanem. Od 28 maja 1831 roku pełnił funkcję senatora-wojewody. Wziął aktywny udział w procesie sądowym Sejmu, popierając łagodny wymiar kar dla osób podejrzewanych o aktywność niepodległościową. Po wybuchu powstania listopadowego, wszedł w skład Rady Administracyjnej, a na krótko został członkiem Rządu Tymczasowego. 25 stycznia 1831 roku podpisał uchwałę sejmu o detronizacji Mikołaja I. 28 maja 1831 roku został wybrany wojewodą, a od 2 lipca prezydował w Senacie, w zastępstwie nieobecnego marszałka.
Oprócz tego, był wolnomularzem oraz mistrzem obrzędów Wielkiego Wschodu Polski w latach 1811–1812. Należał również do loży Świątynia Izis oraz był członkiem najwyższej Loży Kapitularnej od 1820 roku.
Przypisy
- Andrzej Biernat, Ireneusz Ihnatowicz, Vademecum do badań nad historią XIX i XX wieku, Warszawa 2003, s. 478.
- Bronisław Dembiński, W przededniu 3-maja 1791 roku, w: Tygodnik Ilustrowany, nr 1 13.01.1906 r., s. 10.
- Leon Potocki, Wincenty Wilczek i pięciu jego synów, dwa tomy w jednym, Poznań 1859, s. 143.
- Kalendarzyk Polityczny, Chronologiczny i Historyczny na Rok Panski 1808. Z niektoremi dodatkami i Magistraturami kraiowemi, Warszawa, s. 85.
- Barbara Grochulska, Księstwo Warszawskie, Warszawa 1966, s. 52.
- Kalendarzyk Polityczny Piiarski Na Rok Przestępny 1812, Warszawa 1812, s. 77.
- Kalendarzyk narodowy y obcy na rok ... 1792. ..., Warszawa 1791, s. 316.
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Alicja Stradomska | Leszek Cieślik | Grzegorz Socha (samorządowiec) | Bronisław Kawęcki | Jerzy Ossoliński | Adam Hamryszczak | Henryk Gierszyński | Rajmund Aschenbrenner | Władysław Daniłowski (powstaniec styczniowy) | Dominik Wójcikowski | Jan Frankowski | Jerzy BorowskiOceń: Michał Ambroży Kochanowski