Mieczysław Szpakiewicz

---

Życiorys

Mieczysław Szpakiewicz był synem Wacława i Marii z domu Jaroszyńskiej, a swoje dzieciństwo spędził w Sandomierzu, gdzie ukończył gimnazjum. Jego dalsza edukacja kontynuowana była na Wydziale Farmacji Uniwersytetu Kazańskiego. Od najmłodszych lat przejawiał zamiłowanie do sztuki, co zaowocowało nauką w szkole dramatycznej.

Debiutancki występ miał miejsce 29 stycznia 1913 roku w Teatrze Polskim w Warszawie, gdzie odegrał rolę Niewolnika Mammei w sztuce „Irydion”. Następnie jego kariera rozwijała się w Płocku oraz w Kijowie, gdzie w latach 1914–1916 był związany z Teatrem Polskim.

W kolejnych latach występował w Studium Teatralnym Stanisławy Wysockiej oraz w zespole Teatru Reduta. Wzbogacił swoje życie osobiste, gdy 15 sierpnia 1915 pojął za żonę Michalinę Tenderenda, znaną również pod pseudonimem Jasińska, która również była utalentowaną aktorką.

W kwietniu 1918 roku, Mieczysław Szpakiewicz w towarzystwie Mariana Brokowskiego-Bryka zorganizował polski teatr objazdowy, który podróżował po ukraińskich miastach. Po powrocie do stolicy, w latach 1919–1921 brał udział w spektaklach w Teatrze Rozmaitości oraz Teatrze Reduta. W tym okresie był także jednym z założycieli Związku Artystów Scen Polskich, a w latach 1919–1920 wchodził w skład zarządu głównego.

Wojna polsko-bolszewicka w 1920 roku okazała się być kluczowym momentem w jego życiu; Szpakiewicz został ranny, ale nie zrezygnował z pasji związanej z teatrem. W międzyczasie wykładał w kursach instruktorskich Związku Teatrów Ludowych oraz w szkole dramatycznej Stanisławy Wysockiej. W 1921 roku objął stanowisko dyrektora Teatru Narodowego w Toruniu, którym zarządzał do sierpnia 1924 roku.

W drugiej połowie lat dwudziestych XX wieku pracował w Teatrze Polskim w Poznaniu, a następnie w Teatrze Miejskim w Łodzi. W 1927 roku, wspólnie z A. i J. Górskimi, zorganizował zespół teatralny Placówka Żywego Słowa, która występowała w polskich miastach z repertuarem poezji. Zespół korzystał z wynajmowanego pomieszczenia na Powiślu w Warszawie, które później miało stać się Ateneum.

Pojawiły się jednak trudności finansowe, które doprowadziły do likwidacji zespołu latem 1929 roku. Szpakiewicz wszedł wtedy w rolę dyrektora Teatru Polskiego w Katowicach, a następnie w latach 1931–1938 pełnił podobną funkcję w Teatrze Miejskim w Wilnie. W kolejnym roku przez pewien czas kierował Teatrem Miejskim we Lwowie, a także angażował się w publikacje dotyczące teatru oraz wygłaszał odczyty. Przekładał również dzieła Siergieja Wołkońskiego — „Człowiek wyrazisty” w 1920 oraz „Słowo wyraziste” w 1925 roku.

Po inwazji Niemiec na Polskę Szpakiewicz postanowił wrócić do Wilna, gdzie założył Teatr Mały. Niestety, został aresztowany przez gestapo. W okresie, gdy Niemcy zaatakowali ZSRR, przez pewien czas pracował jako aptekarz. Po drugim zatrzymaniu w połowie 1943 roku, był przetrzymywany jako zakładnik, a następnie został wysłany do obozu robót ciężkich pod Kownem.

W ramach działalności konspiracyjnej uczył w tajnej szkole dramatycznej. Po nadejściu Armii Czerwonej do Wilna zajął się organizowaniem reaktywacji polskiego teatru w tym mieście. W okresie od marca 1944 do kwietnia 1945 roku pełnił rolę kierownika artystycznego oraz reżysera Polskiego Teatru Dramatycznego i zakładał Studio Dramatyczne.

Na początku maja 1945 roku Szpakiewicz wrócił do Torunia, gdzie z żoną osiedlił się przy ulicy Adama Mickiewicza 28. Tam zmarł 26 czerwca 1945 roku, a jego ostatnia droga prowadziła na Cmentarz przy ul. Józefa Wybickiego w Toruniu.

Warto dodać, że Stanisław Ignacy Witkiewicz zadedykował Mieczysławowi Szpakiewiczowi swój dramat „Matka” z 1924 roku.

Ordery i odznaczenia

Mieczysław Szpakiewicz otrzymał wiele prestiżowych wyróżnień, które podkreślają jego wkład w życie publiczne oraz naukowe. Do najważniejszych odznaczeń, które zdobył, można zaliczyć:

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 1939 roku,
• Złoty Krzyż Zasługi, który otrzymał 11 listopada 1934 roku,
• Srebrny Wawrzyn Akademicki, przyznany 5 listopada 1935 roku.

---

Oceń: Mieczysław Szpakiewicz

---