Kamienica Oleśnickich to wyjątkowy obiekt architektoniczny w Sandomierzu, który przyciąga uwagę zarówno turystów, jak i miłośników historii. Znajdująca się przy Rynku 10, kamienica została wzniesiona na przełomie XVI i XVII wieku w stylu renesansowym. Inicjatywa budowy należy do Greka Jerzego Kojszora, który był jej pierwszym właścicielem, a następnie nieruchomość przeszła w ręce wojewody brzesko-kujawskiego Andrzeja Leszczyńskiego.
Pierwszy budynek, niestety, został zniszczony podczas tragicznego pożaru, który nawiedził miasto w 1757 roku. Plemię Oleśnickich wykupiło działkę, a w latach 1770-1780 odbudowało kamienicę w jej obecnym kształcie. Fasada budynku wyróżnia się czteroosiowym układem, zdobionym eleganckimi pilastrami i dużymi prostokątnymi oknami, a kondygnacje oddzielone są wydatnym belkowaniem. Parter posiada głębokie podcienia z dwoma łukami, co nadaje budowli szczególnego uroku.
Szczyt fasady wieńczy wspaniały barokowy szczyt z dekoracyjną, ślepą attyką oraz wazonami, co czyni ją jednym z najcenniejszych przykładów architektury w regionie. Kamienica była poddawana remontom w latach 1955–1958, zrealizowanym według projektu znakomitego architekta Józefa Jamroza. Obecnie, wyróżniająca się na tle rynkowej zabudowy, uważana jest za najpiękniejszą w Sandomierzu.
Aktualnie w kamienicy mieści się Muzeum Okręgowe, a na parterze znajduje się siedziba Urzędu Pocztowego. Osoby odwiedzające budynek mają możliwość zwiedzania rozległych piwnic oraz podziemnych korytarzy, które w przeszłości służyły jako magazyny kupieckie. Dziś, te tajemnicze przestrzenie dostępne są dla turystów w ramach Podziemnej Trasy Turystycznej „Lochy Sandomierskie” .
Podziemne korytarze mają swoją bogatą historię, której początki sięgają XIII wieku. W rzeczywistości powstały głównie w XV i XVI wieku i były wydrążone w ciekłych pokładach lessu. Ich głębokość osiągała nawet 15 metrów, a prace nad nimi nie były realizowane z zachowaniem odpowiednich zabezpieczeń, co z czasem doprowadziło do wielu problemów strukturalnych.
W XX wieku, w wyniku przenikania wód do tychże pokładów, korytarze zaczęły stwarzać zagrożenie dla sandomierskiej starówki. Na ratunek przyszły prace zabezpieczające, które przeprowadzono w latach 1964–1977 pod okiem specjalistów z krakowskiej AGH, co umożliwiło udostępnienie lochów dla zwiedzających. Istnieją również niezwykle intrygujące legendy związane z tymi korytarzami, w tym opowieść o Halinie Krępiance, która w XIII wieku zdołała przechytrzyć Tatarów podczas ich najazdu na miasto.
Pozostałe obiekty w kategorii "Architektura":
Dom Długosza w Sandomierzu | Budynek dawnych koszar Sandomierskiej Straży GranicznejOceń: Kamienica Oleśnickich w Sandomierzu